युनिकोड
नाटकीय रूपमा राजनीतिमा उलटफेर भएपछि आइतबार अपराह्न नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ नेपालको ४४औँ प्रधानमन्त्रीमा नियुक्त भए।
नवनियुक्त प्रधानमन्त्री दाहालले आज अपराह्न ४ बजे राष्ट्रपति कार्यालय शीतल निवासमा पद तथा गोपनीयताको शपथ खाने कार्यक्रम थियो।
यसअघि दुईपटक प्रधानमन्त्रीको जिम्मेवारी सम्हालेका माओवादी अध्यक्ष दाहाललाई यसपटक तेस्रोपटक प्रधानमन्त्री हुने राजनीतिक माहोल खडा भयो। पद तथा गोपनीयताको शपथ समारोहमा नवनियुक्त प्रधानमन्त्रीले नेपाली राष्ट्रिय पोसाक दौरा सुरुवाल लगाएर सहभागी हुने चर्चा आज बिहानदेखि चलेको थियो। प्रधानमन्त्री दाहालको सचिवालयले नै सो विषयलाई बाहिर प्रचारमा ल्याएको थियो।
बिहानदेखिको चर्चालाई सही साबित गर्दै प्रधानमन्त्री दाहाल आज तेस्रोपटक पद तथा गोपनीयताको शपथका लागि राष्ट्रपति कार्यालय शीतल निवास पुगे।
यसअघि दुईपटक प्रधानमन्त्री भए पनि उहाँले दौरा सुरुवाल लगाएका थिएनन्। समान्यतया, कोट पाइन्ट लगाउन रुचाउने अध्यक्ष दाहालले नयाँ परिस्थितिमा प्रधानमन्त्रीको जिम्मेवारी सम्हाल्दै गर्दा लगाएको पोसाकको पनि राम्रै चर्चा परिचर्चा भएको छ।
नेपाल बहुसांस्कृतिक एवं बहुभाषिक विविधतासहितको देश हो। हरेक जातजातिका आआफ्नै वेशभूषा र पहिरन छ। त्यसले आआफ्नो विविधतासहितको परिचय दिएको छ।
प्रधानमन्त्री दाहालले पनि यसअघिका प्रधामनन्त्रीले जस्तै दौरा सुरुवालमा पद तथा गोपनीयताको शपथ खाएर नयाँपनको सुरुआत गरेका छन्।
यसअघि सामान्यतया सार्वजनिक समारोहमा दौरा सुरुवाल नलगाएका प्रधानमन्त्रीले यसपटक पोसाक प्रयोगमा पनि नयाँपन दिएका छन्। प्रधानमन्त्रीले मात्रै नभई उपप्रधानमन्त्रीत्रयले पनि पद तथा गोपनीयताको शपथ खाँदा सोही पोसाक लगाए।
दौरा सुरुवाल नेपाल र भारतको सिक्किम, दार्जिलिङ आदि क्षेत्रमा प्रख्यात् र प्रचलित पोसाकका रूपमा छ। दौरा लामो बाहुला भएको र अगाडि छातीमा दुई फेर गरी दुवैतिर बाँध्न मिल्ने कुमदेखि घुँडासम्मको हुन्छ। सदियौँदेखि पहाडी भेगमा बढी प्रयोग भइरहेको पोसाक। त्यसमाथि कोट र शिरमा ढाका वा भादगाउँले टोपी पनि लगाउने प्रचलन छ।
विसं १६८० को दशकमा सिद्धिनरसिंह मल्लले एउटा रेखाचित्रमा तुना बाँधेको पोसाक पहिरेको देखिन्छ। कैयौँ मल्लकालीन मूर्तिमा पनि यो पोसाक देखिन्छ। ऋग्वेद र त्यसपछिको अथर्ववेदमा पोसाकबोधकद्रापी शब्द उल्लेख छ। यसलाई भाषाका जानकारहरूले ‘लबेदासरहको’ भन्ने अर्थमा व्याख्या गरेका छन्।
सोही द्रापीबाट दौरा भएको मानिन्छ। यो दायाँबायाँ कल्ली गाँसेर घुमाउरो फेर पारिएको, दायाँ र बायाँका तलमाथि चार ठाउँ तुना बाँध्ने गरी व्यवस्था मिलाइएको हुन्छ। दोबरी पारेर वा कठालो र फेरका भित्रपट्टि छेउमा सेप्टी लगाएर त्यसलाई सिइएको हुन्छ। यसमा आठवटा तुना हुन्छन् । ती तुना चार ठाउँमा बाँधिन्छ।
हालै मात्र नेकपा ९एमाले०का तर्फबाट प्रतिनिधिसभा सदस्यलाई पनि पद तथा गोपनीयताको शपथ ग्रहण गर्दा दौरा सुरुवाल नै लगाउन भनिएको थियो ।
काठमाडौँको जयबागेश्वरीमा दौरा सुरुवालको पसल चलाउँदै आउनुभएका केशव भट्टराई राज्यका तर्फबाट नै राष्ट्रिय पोसाकको प्रवद्र्धनका लागि थप अभियान चलाउनुपर्ने बताउनुहुन्छ ।
उहाँका अनुसार चाडबाडको समय, दसैँ, तिहार र विवाह व्रतबन्धको समयमा बढी चासो र कारोबार हुने दौरा सुरुवालप्रति नेताहरूको लगाव बढ्दै जानुलाई सकारात्मकरूपमा नै लिनुपर्छ ।
राष्ट्रिय पोसाकको प्रवद्र्धनका लागि नेपाली सबैको सार्थक पहल हुनुपर्ने भट्टराईको भनाइ छ । लगाउन सजिलो तथा जुनसुकै मौसममा पनि प्रयोग गर्न सकिने भएकाले दौरा सुरुवालको आफ्नै महत्त्व र विशेषता छ ।
प्रतिक्रिया